"Капитализмнің дәурені аяқталып, жаңа дәуір басталды" – Грекияның бұрынғы экономика министрі

Бұл – саудагерлер үшін жылдың ең керемет шағы. Жаңа жыл жақындаған сайын сауда қыза түседі: тағам мен сусын, ойыншық, сыйлық және киім-кешек. Капитализмнің құлдырауы туралы әңгіме ақылға қонымсыз сияқты көрнеді. Алайда, Грецияның бұрынғы экономика министрі Яннис Варуфакис өз еліндегі капитализмнің құлдырап бара жатқанына сеніп қана қоймай, ол қазірдің өзінде өлді деп есептейді. Оны кім өлтірді? Оның айтуынша, Amazon және Alibaba және басқалары...

"Менің ең тосын болжамым" атты Euronews-тің жаңа подкаст сериясында грек экономисі, ғалымы және саясаткері Янис Варуфакис капитализмнің құлдырауына не себеп болғанын айтып, болашақта не күтіп тұрғанына өзінше болжам жасаған.

"Менің бағалауым бойынша (және бұл даулы гипотеза) капитализм аяқталды", – дейді Варуфакис.

Варуфакистің пікірінше, біз феодализмге қайта оралдық. Өнеркәсіп революциясы мен орта таптың көтерілуінен кейін қалыптасқан феодализм емес, жаңа форма: "технофеодализм".

Феодализм – жер иелену мен міндеттердің иерархиялық құрылымымен сипатталатын жүйе, онда сеньорлар әскери қызмет пен басқа да міндеттер үшін вассалдарға жер берді. Енді қазір үлкен технология иелері – лордтар, ал пайдаланушылар — вассалдар. Вассалдар өз қызметі үшін өз мәліметін береді.

Варуфакис өзінің "Технофеодализм: Капитализмді не өлтірді?" атты жаңа кітабында дәл капитализмнің аяқталуын дәл осылай сипаттайды.

Варуфакис онлайн-сауда алыбы Amazon-ды лорд ретінде мысалға келтіреді. Экономистің сөзінше, ол нарық сияқты көрінуі мүмкін, дегенмен "байлық жинау коммерциялық емес мақсаттарға негізделген, бірақ аннуитет жүйеде". Яғни, оның түсіндіруінше, Amazon-нан бірдеңе сатып алған сайын, бағаның 30-40%-ы нарыққа емес, Джефф Безостың қалтасына түседі.

Грецияның бұрынғы экономика министрі "технофеодализмге" көзқарасы оң емес екенін айтады. Ол бұл жақсы аяқталмайды деп санайды.

"Табыстың экспоненциалды шоғырлануы әлем апатқа бет алған кезде басқалардан табыс алу құқығы мен мүмкіндігінен басқа ештеңе жасамайтын адамдардың қолында. Біздің технологиямыз – жақсылық пен жамандықтың күші. Егер зұлымдық басым болса, бұл – біздің кінәміз, технология – тек құрал", – дейді Варуфакис.