Кітап аңқыған көктем

Астанаға көп күттірген көктем келді. Көктеммен қатар, кітап керуені де жетті. Осылайша, әр көктем сайын үзбей өтіп келе жатқан Astana Eurasian Book Fair халықаралық кітап көрмесі биыл жетінші рет жалғасын тауып отыр. 

Кітап көрмесінің ашылу рәсіміне белгілі мем­лекет және қоғам қайраткерлері, ақын-жа­зу­­шылар, шет мемлекеттердің елшілері қатысты.
«Astana Eurasian Book Fair – 2024» кітап көр­ме-жәрмеңкесін ұйымдастырушы – «Фолиант» баспасы». 1996 жылдан бері жұмыс істеп келе жат­қан көпсалалы қазақстандық баспа қазақ әде­биетінің жауһарларын, әлемдік классика, ғы­лыми-танымдық еңбектердің сан мың түрін оқырманға ұсынып келеді.

Көрме өтіп жатқан аумақта адам қарасы қалың. «Іздегенің не болса, сол табылар» деуге әбден бо­­лады. Халықаралық көрме-жәр­­мең­кенің бағдарламасы ересектерге де, ба­лаларға да берері көп іс-шарадан тұ­рады. Биылғы көрмеге отандық бас­­палардан бөлек, Ресей, Түркия, Иран, Өзбекстан, Испания және Қы­тай сияқты алыс-жақын шет елдердің бас­па, кітап сату, танымдық-ғылыми бі­лім беру және полиграфиялық 70-ке жуық компаниясы қатысып жатыр. 
Көрме қонақтары мен қатысу­шы­лары қазақстандық және шетелдік бас­палардан балалар әдебиеті, көркем әдебиет, ғылыми-танымдық әде­биет­тер­дің тұсаукесерінің куәсі болып, бел­гілі ақын-жазушылардан қол­таңба алып, кітап шығарудың өзек­ті мәсе­ле­лері талқыла­на­тын дөңгелек үстел­дер­ге қа­тыса алады. Бес күндік көр­ме­де күн сайын ойын алаңында кі­тап оқу, ше­бер­­лік сыныптары жә­не тағы басқа да қызықты іс-шаралар өткізіледі.
Мұндай шара­лар­дың алғашқы легі бас­та­лып та кетті. Ақұштап Бақ­тыгерееваның «Менің Фа­ризам» атты кітабы­ның, тұ­сау­кесері өтті. Дар­хан Кыдырәлінің «Мұс­тафа» кітабы таныс­ты­рылды, сон­дай-ақ жазушы Мақсат Мәліктің «Абыл мен Қабыл» ро­маны оқырманға жол тарт­ты. Көрмеге келушілер автор­мен жүздесіп, қолтаңба алып, сұрақ қою­ға мүмкіндік алды. Одан бөлек, «Абай жолы» кітапханасының тұсау­ке­сері өтті. Иран өнері мен каллиг­ра­фиясынан сыр шертетін шеберлік са­бағы, Отбасылық кітап оқу клу­бы­ның талқылауы, викто­ри­на­лар, поэ­тикалық кеш те ұйымдас­тырылды. 

Жалпы, 5 күнге жалғасатын маз­мұн­ды бастамада осы сияқты маңыз­ды іс-шаралар легіне қатысуға зор мүм­­кіндік бар. Сондай-ақ 2024 жылы 18-19 сәуірде Халықаралық кітап көр­ме-жәрмеңкесі аясында Professional Meetings of Publishers деген атпен танымал Astana Publishing Fellowship сти­­пендиялық бағдарламасы өткізі­ле­ді. Бағдарламаның мақсаты – Қазақ­стандағы баспа саласын жергілікті дең­гейден әлемдік деңгейге дейін кеңейту, әлемдік баспа тәжірибесінен үлгі алу, сондай-ақ баспа қызметінің сапасын арттыру. Биыл алғаш рет ұйым­дастырылып отырған бағдар­ла­маға қазақстандық баспагерлерден бас­қа Түркия, Өзбекстан, Әзербайжан, Ресей және ТМД-ның басқа елдері мен таяу шетелдердің баспагерлері қа­ты­сады деген жоспар бар. Екі күн ішінде бас­па өкілдері, редакторлар және ав­тор­лық құқық қызметкерлері әр­қайсысы жарты сағаттан тұратын B2B іскерлік кездесулеріне қатысады.
Биылғы жобаның не­гізгі мақсаты – бала­лар мен жасөспірімдерді кі­тап оқуға баулу, отбасымен бір­ге кітап оқуды наси­хат­тау, жастардың оқырмандық талғамын қалыптастыру, оқырмандарға жетекші баспа­лардың кітап өнімдерінің ең жақсы заманауи топтамасын ұсы­ну, әлемдік кітап шығару және баспа индустриясының тәжіри­бесі­мен алмасу, әлемдік баспалармен бай­ланыс орнату және баспа ісіндегі жетістіктерді көрсету. 

Көрме туралы басқа да сұрақтарға жауап алу үшін «Фолиант» баспасы­ның өкілдеріне, одан бөлек көрмеге қатысып жатқан баспа өкілдерімен тілдескен едік. 

Фарида Тобашалова, 
«Фолиант» баспасы қазақ редакциясының бас редакторы:

Көрменің басты жаңалығы – 
Astana Publishing Fellowship жобасы

– Жыл сайын көрмеге келушілер мен кітапқұмарлардың саны артып келе жатқаны қуантады. Отандық баспалармен өзара тәжірибе алмасып, оқырман сұранысына сай қызықты да сапалы кітаптарды ұсынуда көп жұмыстар атқарылып жатыр. Біраз жыл бұрын шетел әдебиетінің үздік туындыларын қа­зақ тіліне аударуға аса назар аударсақ, қазір қазақстандық жас қаламгерлерді қолдауға, жаңа жанрлардың дамуына барын­ша жол ашуға ден қойып отырмыз. Қазақ оқырмандары сан түрлі сапалы кітапты оқи алатындай жағдай жасауымыз қажет.
Иә, айтып өткендей, келушілердің саны жыл санап артып келе жатыр. Біз ол үшін бар­лық ақпараттандыру тетіктерін пайдаланып жатырмыз. 7 жыл бойы дәстүрлі түрде өт­­­­кізіп жүрген шара болғандықтан, халық көрменің болатынын алдын ала біліп, сұрап та жатады. Халық арасында кітап оқуға насихаттау ісінде көрменің маңызы зор. Баспа са­ласы дамыған, кітапты сүйіп оқитын әр елде мұндай көрмелердің түр-түрі бар. Бұл баспагерлер, кітап дүкендері мен кітапсүйер оқырмандардың басын біріктіретін үлкен алаң болғандықтан, көрме болуы тиіс және оның сапасын жыл сайын жақсарту үшін біз бар күшімізді салып жатырмыз.
Биылғы кітап көрмесіне Қазақстаннан бөлек әлемнің түкпір-түкпірінен баспагерлер мен кітап дүкендері қатысып, өз өнімдерін ұсынып жатыр. Әртүрлі кітаптардың тұ­саукесерлері мен ақын-жазушылармен кездесу шаралары өтіп жатыр. Келушілердің қызығушылығын арттыру үшін әртүрлі алаңдар әзірленген. Одан бөлек көрменің басты жаңалығы – Astana Publishing Fellowship жобасы. Бұл – баспалар мен агенттіктер үшін керемет мүмкіндік. Әр баспа немесе агенттік өздерінде бар авторлық құқықтарды бір-біріне ұсына отырып, түрлі келіссөздер жүргізе алады, осылайша өзара тәжірибе алмасу, жаңа кітаптар алу, әлемнің үздік баспагерлері мен агенттіктерімен достық байланыс орнатуға болады. Мұндағы басты мақсат – серіктестік орнату, Қазақстандағы баспа саласын дамыту және отандық әдебиетімізді әлемге таныстыру, әлем тілдеріне аударылып, таралуына жол ашу. Бұл жоба да жалғасын табады деген үміттеміз.

Мерей ҚАРТ,
Абай облысы, Абай атындағы облыстық әмбебап кітапхананың директоры:

Кітап көрмесінің берері мол

– «EurasianBookFair – 2024» VII Еуразиялық халықаралық кітап көрме-жәрмеңкесі өз жұмысын бастады. Елімізде 7-рет ұйымдастырылып отырған бұл іс-шара кітапсүйер қауым үшін рухани басқосу және жылы жүздесу болып отыр. Халықаралық кітап көрме-жәрмеңкесіне Семей қаласындағы Абай атындағы кітапхана қызметкерлері «Абай жолы» кітапханасы әдеби экспозициясымен қатысып жатыр. 
Кітап оқу мәдениетін насихаттауға зор үлес қосатын халықаралық көрме-жәрмең­ке­нің оқырман қауымға берері мол. Абай, Шәкәрім, Мұхтардың көзі тірісінде және ХХ ға­сырдың басында олар туралы жазылған сирек түпнұсқа дереккөздермен қауышу кітап­сүйер оқырман үшін  есте қаларлық жайт болды. Кітап мерекесіне қатысушылар құн­ды тарихи деректерді көзімен көріп, маңызды ақпараттарға қанық болды. Жастарды си­рек баспа туындыларын құрметтеуге баулу, Шыңғыстаудан шыққан үш алыптың қай­рат­керлік тұлғасы мен шығармашылығын терең таныстыруға бағытталған шара өз жемісін бермек.
Тарихи кітапхана қорындағы көне жәдігер – кітап ескерткіштерімен және «Абай жо­лы» кітапханасы жобасы аясында жарық көрген жауһар туындылармен көпшілік қауым­ды кеңінен таныстыруға бағытталған көрмеге астаналық тұрғындармен қоса, елі­міздің әр жерінен келген кітапсүйер қауым қызығушық та­нытты. Салтанатты шара қонақтарына Абай, Шәкәрім, Мұх­тардың көзі тірісінде олар туралы жазылған сирек түп­нұсқа дереккөздер  тосын сый болды.  
Әдеби экспозицияның «Абай, Шәкәрім сирек басы­лым­дарда» бөлімінде кемеңгер ақын Абай мен сахара ой­шылы Шәкәрімнің қайраткерлік тұлғасын ашып көр­сететін сирек өлкетану басылымдары көрініс тапты. Со­нымен қатар жас қаламгер М.Әуезовтің тұлғалық қасиетін та­нытатын түпнұсқалар көрмеден орын алды. Абайдың қайраткерлік тұлғасын көрсететін облыстық Статистика ко­ми­тетінің 1897 және 1900 жылғы «Памятная книж­ка­лары», Н.Коншиннің «Что могуть дать Семипалатинские ар­хивы для краеведения» мақаласы, Императорлық орыс Геог­рафиялық қоғамы Батыс-Сібір бөлімі Семей бө­лем­шесінің жазбаларында жарық көрген Ә.Бөкейханның Абай дүниеден өткеннен кейін жазған қазанамасы  сын­ды т.б. басылымдарға көрмеге келушілер қызығушылық та­нытты. Шәкәрімнің Императорлық орыс Географиялық қоғамы Батыс-Сібір бөлімі Семей бөлімшесіне мүше бол­ғандығын айғақтайтын дерек  құнды құжат болды.
«Сирек басылымдардағы Әуезов шығармалары» бөлімі Абай­дың көркем әдебиеттегі бейнесін сомдайтын «Абай жолы» эпопеясы үзіндісінің ХХ ғасырдың басында қазақ бас­пасөзі бастауында тұрған қазіргі «Жұлдыз» журналының кезіндегі атауы «Әдебиет май­даны», «Әдебиет және искусство» сынды журнал беттерінде жарияланған алғашқы үзін­ділерімен және эпопеяның 1945, 1948, 1949-1950 жылдардағы толық нұсқасымен та­ныстырды. 
Әдеби экспозицияның үшінші бөлімінде Абай облысының  әкімі Н.Ұранхаевтың қол­дауымен 2023 жылы жүзеге асырылған «Абай жолы» кітапханасы жобасы аясында жарық көрген өңір авторларының шығармалары қонақтардың назарына ұсынылды.
Жоба аясында хакім Абайдың, ғұлама ойшыл Шәкәрімнің, ұлы жазушы М.Әуезовтің жә­не өңірімізден шыққан халық жазушысы Ә.Нұршайықовтың, балалар жазушысы Ә.Толым­бектің, белгілі қаламгерлер Т.Ысмайыловтың, Ы.Мұсаұлының, Б.Жақыптың, Д.Рамазанның, А.Кемелбаеваның әдеби-көркем туындылары мен абайтанушы ғалым Т.Жұрт­байдың еңбектері таныстырылды. Сонымен қатар өңірімізден шыққан Ақтамберді Сарыұлы мен Дулат Бабатайұлы және Абайдың ақын ұрпақтарының шығармаларынан топтастырылған «Жыр жауһарлары» жыр жинағы, Абай кітапханасының 140 жылдық тари­хына байланысты сирек басылымдар қорынан құрастырылған «Абай кітапханасы сирек басылымдарда», «Хранитель истории» атты  қос томдық жинақтары, республикалық «Абай» журналының беттерінде жарық көрген құнды мақалалардан жинақталған  «Білгенге маржан» жинағының мазмұны  жайлы баяндалды. 
Сонымен қатар кітап жәрмеңкесі кітапханашылар қауымы үшін де маңызды шара. Елі­міз­дің және шетелдік баспа қызметкерлерімен тығыз қарым-қатынас жасауға, жаңа туын­дылармен танысуға, кітапханалар қорын жоғары сұранысқа ие әдебиеттермен то­лық­тыруға  зор мүмкіндік береді. Арнайы жасақталған әдеби алаңдарда кітап автор­ларымен  ұйымдастырылатын жылы жүздесулердің  кітап пен кітапхана арасындағы алтын көпір кітапханашы мамандар үшін маңызы ерекше.  
Осындай игілікті шараны жыл сайын өткізуді дәстүрге айналдырған «Фолиант» бас­пасына алғысымыз шексіз. Әріптестерімізге игі шаралар легі таусылмасын дегіміз ке­леді. 

Елорда жұрты көктем келсе, кітап керуенін күтеді. Осынау игі үрдіс үзілмей келе жатқаны, жыл өткен сайын оқырмандар легінің еселеніп келе жатқаны, әрине, қуанарлық жайт. Бес күнге жалғасатын кітап көрмесінде көптен іздеген кітабыңызды тауып, шеберлік сағатына қатысып, келелі жиындар мен кемел әңгіменің куәсі бола аласыздар. Қай жағынан қарағанда да олжасыз қайтпайтын осынау көрме-жәрмеңке кітап оқу мәдениетін насихаттап, баспалар мен оқырманға тың тәжірибе, берері мол бастама екені сөзсіз.