Қандағы кофеин деңгейі ағзадағы май мөлшеріне әсер етуі мүмкін

Қандағы кофеин деңгейі ағзадағы май мөлшеріне әсер етуі мүмкін, бұл өз кезегінде 2 типті қант диабеті мен жүрек-қантамыр ауруларының даму қаупін анықтайды. Бұл 2023 жылғы зерттеу нәтижесі, онда генетикалық маркерлер арқылы кофеин деңгейі, дене массасының индексі (ДМИ) және диабет қаупі арасындағы нақты байланыс анықталды.

Швецияның Каролин институты, Ұлыбританияның Бристоль университеті және Лондондағы Империялық колледж ғалымдары құрамында калория жоқ кофеині бар сусындарды денедегі май деңгейін төмендетудің әлеуетті құралы ретінде зерттеуге болатынын айтты.  

«Генетикалық тұрғыдан болжанған қандағы кофеиннің жоғары концентрациясы ДМИ мен денедегі жалпы май массасының төмендігімен байланысты болды», – деп жазады зерттеушілер 2023 жылдың наурыз айында жарияланған мақаласында.

Сонымен қатар, генетикалық тұрғыдан болжанған кофеиннің жоғары деңгейі 2 типті диабет қаупінің төмендеуімен байланысты болған.

«2 типті диабетке шалдығу қаупіне кофеиннің әсерінің шамамен жартысы ДМИ-нің төмендеуі арқылы жанама түрде жүзеге асады», – делінген зерттеуде.

Бұл зерттеуде 10 000-ға жуық адамның мәліметтері қолданылды, олар генетикалық мәліметтер базасынан алынған. Зерттеуде белгілі бір гендердегі, әсіресе CYP1A2 және оны реттейтін AHR геніндегі вариацияларға ерекше назар аударылды. Бұл вариациялар кофеинді ағзада баяу ыдыратуға әсер етеді, сондықтан кофеин қан құрамында ұзақ сақталады. Дегенмен, мұндай адамдар әдетте кофеинді аз мөлшерде тұтынады.  

Зерттеушілер гендік вариациялар мен диабет, дене салмағы және өмір салты арасындағы ықтимал себеп-салдарлық байланыстарды анықтау үшін Менделевтік рандомизация әдісін қолданды.

Кофеин деңгейі, ДМИ және 2 типті диабет қаупі арасында маңызды байланыс табылғанымен, қандағы кофеин мөлшері мен жүрек-қантамыр ауруларының (атриалды фибрилляция, жүрек жеткіліксіздігі және инсульт) арасында байланыс анықталмады. Бұрынғы зерттеулер кофеинді орташа мөлшерде тұтынудың жүрек денсаулығын жақсартатынын және ДМИ-ні төмендететінін көрсеткен, ал бұл жаңа зерттеу кофеиннің ағзаға әсері туралы мәліметтерді толықтыра түседі.  

Дегенмен, кофеиннің ағзаға әсері әрдайым оң бола бермейтінін ескеру қажет. Сондықтан оның пайдасын мұқият бағалау керек.

Зерттеушілердің айтуынша, «Қысқа мерзімді зерттеулер кофеиннің салмақ пен май массасын азайтатынын көрсетті, бірақ оның ұзақ мерзімді әсері белгісіз».

Зерттеу тобы кофеиннің денедегі термогенезді (жылу өндірісі) және майларды энергияға айналдыруды күшейтетініне назар аударады. Бұл екі процесс де жалпы метаболизмде маңызды рөл атқарады.  

Алайда, себеп-салдарлық байланыстарды нақтылау үшін қосымша зерттеулер қажет. Менделевтік рандомизацияның кейбір шектеулері бар және бұл зерттеуде ескерілмеген басқа да факторлар болуы мүмкін.  

«Кофеиннің әлем бойынша кеңінен тұтынылатынын ескерсек, оның метаболизмге аз ғана әсері де денсаулық үшін маңызды салдарларға әкелуі мүмкін», – деп түйіндейді зерттеушілер.