Ауладағы жасыл желек күйзеліс пен мазасыздықты азайтады – зерттеу
Жасыл желек жамылған аулада тұратын адамдарда күйзеліс пен мазасыздық аз кездесетіні анықталды. Бұл туралы Nature Mental Health журналында жарияланған зерттеуде айтылған.
Психикалық денсаулық проблемалары, әсіресе депрессия мен мазасыздық, қоғамдық денсаулық сақтау мәселелері ретінде танылып келеді. Генетикалық және қоршаған орта факторлары психикалық бұзылыстарға әсер ететіні бұрыннан белгілі болса да, жаңа зерттеулерге сәйкес, адамның жасыл желекке жақын өмір сүруі психикалық денсаулыққа оң әсер етуі мүмкін.
Зерттеу аясында ғалымдар адамның ұзақ уақыт бойы жасыл желекке жақын өмір сүруі депрессия мен мазасыздық қаупін төмендете алатынын анықтады.
Жасыл аймақтардың психикалық денсаулыққа әсері туралы бұрынғы зерттеулер әртүрлі нәтижелер көрсеткен, ал кейбіреулері қорғаныс әсерін анықтаса, басқалары мұндай байланыс жоқ деп есептеген. Ван және оның әріптестері бұл жолы 400 мыңнан астам қатысушыны қамтитын ұзақ мерзімді зерттеу жүргізді. Зерттеу барысында ғалымдар жасыл аймақтар мен психикалық денсаулықтың өзара байланысын зерттеп, ластанудың азаюы сияқты ықтимал делдал факторларды қарастырды. Зерттеуге 40 пен 69 жас аралығындағы 500 мыңнан астам адамнан құралған Ұлыбританияның UK Biobank деректер базасы қолданылды.
Ғалымдар зерттеу жүргізу кезінде депрессия мен мазасыздық диагнозы қойылған, тұқым қуалайтын ауыр депрессиясы бар немесе жасыл аймаққа жақындығы жоқ адамдарды алып тастады. Осылайша, жасыл аймаққа жақындық деңгейі бойынша әртүрлі қашықтықта өлшенген жасыл тығыздық көрсеткіші (NDVI) қолданылып, 409,556 адам таңдалды.
Орташа есеппен 11,9 жылға созылған бақылау кезеңінде 14 309 депрессия және 16 692 мазасыздық жағдайлары тіркелді. Зерттеу нәтижесінде, жасыл аймаққа жақын болу депрессия мен мазасыздыққа шалдығу қаупі төмендететіні анықталды. Мысалы, 300 метр радиусында жоғары NDVI көрсеткіші бар аймақта тұратын адамдарда депрессия тәуекелі 16%-ға, мазасыздық тәуекелі 14%-ға төмен болды.
Зерттеушілер жасыл аймақтардың қорғаныс әсерінің себептерін зерттей келе, ауаның ластануының төмендеуі маңызды рөл атқаратынын анықтады. Мысалы, 300 метр радиусындағы жасыл аймақтардың депрессия тәуекелін төмендетудегі әсерінің 50%-дан астамы PM2.5 бөлшектерінің азаюына байланысты болды. Ауаның таза болуы ғана емес, сонымен қатар жасыл аймақтарда тұратын адамдардың салауатты өмір салтын ұстануы, таза ауада серуендеуі және әлеуметтік белсенділікке бейімділігі де психикалық денсаулыққа оң әсер ететіні анықталды.
Бұл зерттеу жасыл аймақтардың психикалық денсаулыққа қосатын үлесінің көпқырлы екенін көрсетеді, атап айтқанда экологиялық және салауатты өмір салтын қолдау артықшылықтарын атап өтеді. Авторлар жасыл тығыздық көрсеткішінің (NDVI) жасыл аймақтардың сапасы мен қолжетімділігін толық бағалай алмайтынын ескертті, бұл зерттеу нәтижелеріне шектеу болуы мүмкін.
