Мазмұны
Интеллект пен өмір сүру ұзақтығы арасындағы байланыс бұрыннан белгілі, алайда жаңа зерттеу адамның қандай когнитивтік қабілеттері шын мәнінде ұзақ өмір сүруге ықпал ететінін көрсетті. Psychological Science журналында жарияланған зерттеуге сәйкес, адамдардың ұзақ өмір сүруіне ерекше әсер ететін фактор – шешендік.
Berlin Aging Study деректерін талдаған ғалымдар сөйлеу қабілеті мен өмір сүру ұзақтығы арасында тікелей байланыс бар екенін анықтады. Зерттеу қатысушыларының ішінде жануарлардың атауын немесе белгілі бір әріптен басталатын сөздерді жылдам атай алған адамдар орта есеппен тоғыз жылға ұзағырақ өмір сүрген.
Ғалымдар 70 пен 103 жас аралығындағы 516 қарт адамның когнитивтік қабілеттерін 18 жыл бойы бақылаған. Қатысушыларға тоғыз түрлі тапсырма беріліп, олардың когнитивтік деңгейі төрт негізгі қабілет бойынша бағаланды:
- қабылдау жылдамдығы
- эпизодтық есте сақтау
- сөзге шешендік
- сөздік қор
Бұл зерттеуде жалпы интеллект емес, тек вербалды жылдамдықтың ерекше рөл атқаратыны анықталды. Басқа қабілеттерді ескере отырып жүргізілген талдау нәтижесінде, тез әрі еркін сөз айту дағдысы бірегей болжамдық құндылыққа ие екені белгілі болды.
Ғалымдардың пікірінше, вербалды жылдамдық бірнеше ми функцияларына бірден тәуелді:
- Есте сақтау – сөздерді еске түсіру қабілеті
- Зейін – қажет ақпаратты тез табу және өңдеу
- Ақпаратты тез ауыстыру – түрлі категориялар арасында ауысу
Сондай-ақ, префронталды қыртыс – мидың қартаю мен ауруларға ең осал бөлігі – дәл осы қабілетке жауап береді.
Зерттеудің маңыздылығы
Ғалымдар бұл нәтижелер ми саулығы мен адамның өмір сүру ұзақтығын болжауда жаңа әдістерді дамытуға көмектеседі деп есептейді. Болашақта вербалды жылдамдықты жақсартуға арналған жаттығулар адамның денсаулығы мен өмір сүру ұзақтығына оң әсер ете ала ма деген сұраққа жауап іздеу жоспарланып отыр.
"Біздің зерттеу интеллект пен ұзақ өмір сүру арасындағы байланысты түсінудің жаңа жолдарын ашады. Алдағы уақытта когнитивтік қабілеттер мен денсаулық арасындағы байланыс тереңірек зерттеледі", – дейді зерттеу авторы, Женева университетінің профессоры Паоло Гизлетта.
