«Сол бір сәт – менің мотивациям»

Арамызда тынбай еңбек етіп, елдің мәселесін өз мойнына алып жүрген жастар аз емес. Сондай жанның бірі – Әділет Айтқазы. Ол жетекшілік ететін Paryz еріктілері жастар қоғамдық бірлестігі 2015 жылы құрылған. Қазір Қонаев қаласында орналасқан ұйым Алматы облысы бойынша кең ауқымда жұмыс істейді. Әлеуметтік жобалардан бастап, экология, жастармен жұмыс, сыбайлас жемқорлықпен күрес, төтенше жағдай кезіндегі көмек көрсетуге дейінгі бағыттарда белсенді еңбек етіп келе жатқан бұл бірлестік  өңірдегі еріктілер қозғалысының нақты тірегіне айналды. Біз жас көшбасшымен еріктілік мәдениеті, жауапкершілік, жастардың талғамы мен болашаққа көзқарасы жайында сұхбат құрдық.

– Еріктілік қазір сәнге айналған ұғым­дардың бірі десек, артық айт­паймыз. Бірақ сіз үшін бұл ұғым не біл­діреді? Бұл мәртебе ме, міндет пе?

– Еріктілік – кейде сырттай қара­ған­да «жасыл жилетпен жүретіндер» сияқ­ты көрінуі мүмкін. Алайда оның сал­мағы әлдеқайда ауыр. Бұл – жү­рек­тен шығатын, ешкім міндеттемеген, бір­ақ ішкі үндеуден туған әрекет. Егер бір адамға көмектесіп, ол саған рахмет айт­паса да, сен іштей бір тынығып қал­саң – сен еріктісің. Бұл мәртебе де емес, мін­дет те емес – бұл адамдықтың өл­шемі.

– Сіздер басқарып отырған ұйым – бір күннің емес, бірнеше жыл­дың жемісі. Бүгінде қандай ба­ғыттарға басымдық беріп отыр­сыздар?

– Қазір біздің жұмысымыз негізінен үш бағытта өрбиді. Ол – жастармен жұ­мыс, экологиялық мәдениет және гу­ма­нитарлық көмек. Мысалы, «Есірт-кіге жол жоқ» жобасы аясында облыс-тың 9 ау­данында 70-тен астам кездесу өткіз­дік. 10 мыңнан астам жас қамтылды. Жай лекция емес – анонимді психо­ло­гия­лық кеңес қызметін іске қостық. Бір жа­сөспірім сол желі арқылы көмек сұ­рап, бүгінде өзі ерікті қатарында жүр. Ал экология бағыты бойынша «Таза жа­ғалау», «1000 түп ағаш ек!» сияқты жо­балар жүргізілді. Өткен жылы Қап­шағай су қоймасы маңында 20 тоннаға жуық қоқыс шығардық. Бұл бір күндік сенбілік емес, экологиялық мәдениетті үй­рету процесі. Ағашты отырғызу – оңай, оны күтіммен өсіру – нағыз ерлік. Біз осыны жастарға түсіндіріп келеміз.

– Сіздердің ұйым 2015 жылдан бе­рі жұмыс істеп келеді. Уақыт өте ке­ле, «Бұл маған не үшін керек?» деп қол­ды бір сілтеп, бәрін тастағыңыз кел­ген сәт болды ма? 

– Бұл сұрақты өзіме жылына бір рет қоя­тыным рас. Көбінесе қиын сәттерде – бір жоба ойдағыдай шықпағанда, кей­бірі уәдесінде тұрмаған кезде, не­месе адамдар жасаған жақсылығыңды ба­ғаламай, керісінше қабылдағанда. Бір­ақ мені тоқтататын бір ғана күш 
бар – көмекке зәру адамның көзі. Университетте оқып жүргенде бір әже біз әкелген азық-түлікті қолына алып, жылап қалған. Себебі базарға баруға ша­масы келмеген. Сол бір сәт – менің мо­тивациям.

– Өткен жылғы су тасқыны елді елең еткізді. Бұл кезде еріктілердің шынайы бейнесі көрінді. 

– Бұл жайт біз үшін нағыз жауап­кер­шілік сабағы болды. Біз 48 сағат ішін­де гуманитарлық көмекті ұйым­дастырып, 40 тоннаға жуық азық-түлік, киім-кешек, дәрі-дәрмек жөнелттік. Командамыздың бірнеше мүшесі апат аймағ­ында біраз күн жұмыс істеді. Тас­қын­нан үйсіз қалған, үреймен өмір сүріп отырған жандарға психология­лық, физикалық көмек көрсеттік. Сол кезде мен еріктілердің қандай үлкен күш еке­нін тағы бір мәрте түсіндім. Бұл – нағыз волонтер болмысы.

– Еріктілермен жұмыс істеу оңай емес. Сіз оларды қалай топ-тастыра білдіңіз?

– Бір ғана формула бар. Сенім мен теңдік. Бізде еріктілердің бәрі – тең. Жасы, ұлты, статусы маңызды емес. Маңыз­дысы – ниеті мен әрекеті. Бүгінде тобымызда 300-ге жуық ерікті бар. Бірі – IT саласында, бірі – медицинада, бірі – дәнекерлеуші. Бірақ бәрінің ортақ қасиеті – көмектесуге дайын болу. Бір қызымыз өз стипендиясынан ай сайын 10 мың теңге бөліп, мұқтаж отбасыға азық-түлік әпереді. Біз оны марапат­тама­дық, суретке де түсірмедік. Бірақ ол – мен үшін нағыз патриот.

– Сіз жуырда Алматы облысы әкімінің «Заңғар-2024» жастар сыйлығының «Үздік жас волонтер» аталымын иелендіңіз. Бұл марапат сіз үшін нені білдіреді?

– Бұл мен үшін жай ғана марапат емес. Бұл – біздің үнсіз, бірақ шынайы ең­бегіміздің мойындалуы. PARYZ ерік­тілерімен жылдар бойы бірге атқарған жұмысымыздың бағалануы. Марапатты тапсыру сәтінде көп нәрсе есіме түсті: алғашқы сенбілігіміз, тасқын кезінде түнде азық-түлік сұрыптаған сәттер, мек­тептерде өткізген кездесулер, қа­рия­лардың алғысы... Сол сәтте мен бір нәрсені анық түсіндім – еріктілік еш­қашан босқа кетпейді.

– Қоғамда «Жастар қоғамдық жұ­мысқа бейжай» деген пікірлер жиі айтылады. Бірақ сіздің коман­даңыз – соның кері дәлелі. Сол бел­сен­ділікті қалай оята білдіңіз? Жас­тар сіздіңше қандай болуы керек?

– Мен жастарға бұйырмаймын. Тү­сін­діремін. Олармен тең сөйлесемін. Әр жастың ішінде бір ұшқын бар, тек соны дұ­рыс тұтата білу керек. Көп адам ерік­тілерге «тегін жұмыс істейтіндер» деп қа­райды. Ал шын мәнінде, олар – мем­лекет пен халық арасындағы ең шы­найы байланыс. Олар өз ортасын түсінетін, өз қоғамына бей-жай қарамайтын болу ке­рек. Бізге ұран емес, үлгі болатын жас­тар қажет. Егер ол үйінен шығарда шам­ды сөндіріп, суды, есікті жауып кет­се – ол ертең мемлекет мүлкіне де со­лай қарайды. Мен жастардан дәл осын­дай қарапайым ұқыптылық күтем.

– Соңғы сұрақ... Сіз үшін «қо­ғам­­­ға қызмет» деген ұғым нені біл­діреді?

– Бұл – даңқ емес. Бұл – ішкі ты­ныш­тық. Бір күні бір әже маған: «Балам, сен менің немеремдейсің» деді. Ол үшін мен ештеңе істеген жоқпын, тек азық-тү­лік жеткіздік. Бірақ оның алғысы – мен үшін ең үлкен марапат. Қоғамға қыз­мет – атақ алу үшін емес, алғыс есту үшін де емес. Бұл – жүрек қалауы.