27 тіл игеруге ниетті америкалық оқушы желіде қазақ тілін үйретіп жүр

27 тіл игеруге ниетті америкалық оқушы желіде қазақ тілін үйретіп жүр

27 тіл игеруге ниетті америкалық  оқушы желіде қазақ тілін үйретіп жүр
ашық дереккөзі
50655
АҚШ-тың Джорджия штатында тұратын 14 жас­та­ғы Кэмерон екі жылдан бері қазақ тілін үйреніп жүр. 9-сыныпта оқитын ол әлемнің 27 тілін меңгеруді мақ­сат етіп қойып, қазір соларды игеріп жатыр. Өзін  Кэмерон емес, Айбала Құдайбергенқызы деп атағанды жөн көреді. Қазақстанға келгенде ең ал­дымен Қызылордаға барғысы келетін Айбалаға ха­барласып, әңгімелескен едік.

– Ең әуелі мынаны білгім келеді, әлем­­нің 27 тілін үйренуге деген қы­зы­ғу­­­шылық қайдан пайда болды? – Әртүрлі ұлт өкілдерін кездестірген соң, олардың тіліне, сонымен қоса мә­де­ние­тіне әуестене бастадым. Сөйтіп, тіл үй­рену­дің қызығына кіріп кеттім. Оған қоса, ал­дағы уақытта әлемді аралағым келеді. Қай елге барсам да, аудармашының көме­гін­сіз емін-еркін сөйлескім келеді. Сон­дық­тан осы бастан тіл үйренуді, әрі көптеген ел­дің мәдениетін зерттеуді қолға алғанды жөн көрдім. Жалпы, маған көп тіл білген ұнайды. Әкем Джефф сауда-саттықпен ай­налысады, ал анам – Джулия үй шаруа­сын­дағы кісі. 12 жастағы інім Райан – мектеп оқу­шысы. Үшеуі де ағылшын тілінен басқа тіл­де сөйлей алмайды. Ал мен бір ғана тіл­мен шектелгім келмеді.

– Сол 27 тілдің ішінде қай тілді үй­ре­ну қиынға соғып жатыр? – Қазақ тілі мен бирма тілін.

–Ал қай тілді оңай үйрендің? – Испан тілі мен голланд тілін үйрену оңай болды.

 width=– Әдетте өзге ұлт өкілдері қазақтың төл дыбыстарын дыбыстау оңай емес еке­нін айтады. Сенде де солай болды ма? – Иә. Ә, ө, ү, ұ, і, ғ, ң дыбыстарын дыбыс­тау қиын болды. Оның үстіне граммати­ка­сы да күрделі екен. Мысалы, ағылшын ті­лін­­де «Мен жақсымын» дегенді «I am fine» деп айтамыз, мұны қазақ тілінің сөйлем құ­­рылысы бойынша айтсақ, «I fine am» бо­лады. Сол себепті бастапқыда сөйлем құрау жа­ғынан біраз қиналдым. Бірақ қазір үй­ре­ніп алдым. Барлығы түсінікті. Жалпы, қа­зақ тілі – әуезді тіл. Маған сонысымен ұнайды. – Қазақ тілін үйреніп жүргеніңе қан­ша уақыт болды? – 2019 жылдан бері үйреніп жүрмін. Қа­зақ тілі туралы алғаш рет интернетте жүк­­телген видеодан естіп-білдім. Естіген кез­де «Бұл неткен тіл?» деп зерттеп көргім кел­­ді. Сосын шет тілдерін үйрететін та­ны­мал платформа – Italki арқылы алдымен, Раушан, сосын Арай есімді мұғалімдермен байланыс орнаттым. Қазір қазақ тілінен 60-қа жуық сабақ алдым. Ағылшын тілінің деңгейі бойынша бағалайтын болсам, қазір қазақ тілінен Intermediate деңгейін үйре­ну­ді бастап кеттім. Қазақ тілінде оқи аламын, жай сөйлемді түсінемін. Бірақ қазақ тілінде сөй­леу дағдымды әлі де жетілдіре түсу ке­рек. Қазақ тілін үйрену кезінде халықтың көш­пелі өмір салтын ұстанғанына қы­зы­ғып, өз бетімше кішігірім зерттеу жүргіздім. Одан бөлек, Америкада Аружан және Ми­лана есімді қазақ достар тауып алдым. Бірде өзі­міз тұратын көшеде велосипед теуіп келе жатсам, арғы бетте бір қыздың тұрғанын бай­қадым. Түр-әлпетіне қарап: «Бұл қыз қа­зақ болуы керек» деп қасына барып, «Ке­шірер­сің, сен қазақ емессің бе?» деп сұрасам, әлгі қыз «Иә, қайдан білдің?» деп аң-таң бо­лады. Раушан бір сабақта қазақтардың азиат­тар екенін айтып, олардың шығу тегі тура­лы арнайы сабақ өткізген болатын. Сөй­тіп, Аружанның қазақ екенін бірден таныдым. Миланамен дәл осылай таныс­қан­мын. Екеуімен жақын араласып, дос бо­лып кеттік. Милана екеуміз көрші тұра­мыз, ал Аружан өткен аптада Қазақстанға қайтып кетті. – Жаңылыспасам, 15 мыңнан астам оқы­тушы тіркелген Italki платфор­ма­сын­да тіл үйрену үшін ақы төлеуің ке­рек. Қазақ тілін үйрену үшін бір са­бақ­қа қанша төлейсің? – Бір сағатқа жалғасатын сабақ құны – 4 АҚШ доллары. Бірақ сөйлеу дағдымды да­­мыту үшін кей кезде сабақты тегін өт­кі­зеді. Негізі, қазақ тілін бірінші болып та­ныс­­тырған Раушан мені қатты таңғал­дыр­ды. Жоғарыда айтып өткенімдей, ә дегенде қиын болар деп уайымдап жүрген кезде маған қазақ тілі туралы деректер айтып, қы­зықтыра түсіп, қазақ тілін үйренуге де­ген құлшынысымды арттырды. Тек тілді үй­ренуге ынтықтырып қана қоймай, қазақ хал­қының тарихын, мәдениетін тануыма түрткі болды. Мысалы, мен қазақтардың көш­пелі өмір салтын ұстанғанына қызы­ғып, өз бетімше кішігірім зерттеу жүргіздім. Арай да сабақты өте жақсы түсіндіреді. Екеуі де Алматыда тұрады. Алдағы уақытта Қа­зақстанға барсам, екеуімен кездескім ке­леді. Бірақ Алматыдан бұрын, ең алдымен Қы­зылордаға, сосын Түркістанға барғым ке­леді.  width=

– Неліктен алдымен Қызылордаға барғың келеді? – Қазақстанның үлкен қалаларын зерт­теп шықтым. Маған үшеуі де заманауи қала се­кілді көрінді. Жуырда Қазақстаннан кел­ген америкалық досым Алматыны әбден мақ­тады, оған әсіресе Шымбұлақ курорты қат­ты ұнапты. Бірақ алдымен Түркістан мен Қызылорданы аралауды армандаймын. 2019 жылы Қызылорда туралы бір кітап оқы­ған едім. Қателесуім мүмкін, бірақ ма­ған сол өңірдің халқы салт-дәстүрді қатты ұстанатын секілді. Жергілікті халықтың тұрмыс-тіршілігін сипаттайтын суреттер де көзге жылы ұшырайды. Бір айта кетерлігі, тұрмысқа шыққан келіншектердің орамал тағатыны ұнады. Сондай-ақ жас қыздар да тамақ әзірлейтін кезде орамал тағады екен. Байқағаныңыздай, мен қазір орамал тағып отырмын. Үйде жүргенде кей кезде осылай тағып жүремін. Сондай-ақ халықтың ұлт­тық киім киетіні де өте ұнайды. Оның үс­тіне Қызылорданың Қазақстанның тұң­ғыш ас­танасы екенін білемін, сондықтан ал­­ды­мен сол қалаға барғым келеді. Соны­мен қа­тар Димаштың жанкүйері болған соң, оны­мен бетпе-бет кездескім келеді. Ди­маш­тан бөлек, қазақстандық тағы бір әнші Ми­рас Жүгінісовтің шығарма­шы­лы­ғын ба­қылаймын. Оның ән қоржы­нындағы «Ән­детемін» және «Сен тура­лы» деген ән­дерін сүйіп тыңдаймын. Қазақстанға бар­ған­да онымен де кез­дессем деймін. Одан бө­лек, Қазақ­стандағы танымал TikTok house – Yolo house-дің жанкүйерімін. Жал­­­­пы­лама айтсам, Қазақстан туралы көп­­те­ген бағдарлама мен концертті жиі көремін.

– «Дұрысы, мені Кэмерон емес, Ай­ба­­ла Құдайбергенқызы деп ай­ты­ңыз» де­­дің. Бұл есімдерді қай­дан, қа­лай таң­­дадың? – Бірде интернеттен қазақ есім­де­рін із­деп отырғанымда, Айбала де­­ген есімді ұна­тып қалдым. Ды­быс­талуы да, мағынасы да ұнады. Жал­­­пы, маған қазақ тіліндегі қыз бала, бала және әдемі деген сөздер ерекше ұнай­ды. Бақытгүл деген есім де қатты ұнай­ды. Білуімше, Бақытгүл – Қазақстанда ең жиі қойылатын есім­дердің бірі. Ал Құдай­берген есімін таң­дауыма екі себеп бар. Бірін­шіден, оны Ди­маш­қа бола таңдадым. Тағы бір себеп: 2019 жылы Қазақстан тура­лы бір кітап оқыған едім. Сол кітаптағы кейіп­кердің тегі Құ­дай­берген болатын. Сол кейіп­кер ұнаған­дықтан, оның тегін таңда­дым.

– Ал айтыскер ақын Айнұр Тұрсын­баева­­ны қайдан танисың? width= – Бір сабақта Қазақстандағы танымал адам­дарды сөз еттік. Сол кезде Раушан та­ныстырған бірнеше адамның арасынан Айнұр есімде қалып қойыпты. Сосын ол кі­сінің қандай адам екенін танып-білу үшін әлеуметтік желідегі парақшасын тауып алдым. Интернеттен айтыстарын тыңда­дым. Осылайша, ол кісіні тұлға ретінде жа­қын тарттым. Айтпақшы, ол кісінің ме­нед­жері менің хатыма жауап қатып, алдағы уақытта Айнұрдың Қазақстанға сапар шегуіме көмектесуге ниетті екенін айтты.

– Әлеуметтік желідегі парақшаңнан байқағанымыздай, «Қазақ тіліндегі негізгі жеті сөз» деген атпен сабақтар се­риясын бастапсың. Сонда мұға­лім­нен үйренгеніңді дереу видеоға түсі­ріп, жазылушыларыңа түсіндіресің бе? – Иә, оларға қазақ тіліндегі негізгі сөз­дер­­­ді үйреткім келеді. Қазақстан туралы оқып-білгенімді әлеуметтік желіде жария­лай бастаған соң, толығырақ ақпарат сұрай­­­­тындар қатары көбейді. Мен секілді тіл­­ді де үйренгісі келетіндер де жоқ емес. Сон­­дықтан өзім білген дүниені олар да біл­сін деймін.

Сұхбаттасқан Әлия ТІЛЕУЖАНҚЫЗЫ

Серіктес жаңалықтары