343
Нұрсұлтан Назарбаев: Бізге әр адамның пікірін білу маңызды
Нұрсұлтан Назарбаев: Бізге әр адамның пікірін білу маңызды
Қазақ әліпбиін латын қарпіне көшіру елімізді заман көшіне ілестіріп, өркениетті елдердің қатарына қосылу мақсатымызға жақындата түсетін қадам екенін ел тұрғындары түсініп, сарабдал ұсынысты қолдады. Ендігі мәселе – техника мен ғылымның, әдебиеттің талабына сай келетін, рухани жаңғыруға жол ашатын, қолданыста қиындық тудырмайтын әліпби жобасын таңдау. Бұған дейін әзірленген қаріп нұсқалары халық арасында кеңінен талқыланды, кем-кетігі сараланды. Көпшілік пікірін ескере отырып дайындалған жаңа нұсқа апта басында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевқа таныстырылды.
Елбасы мемлекеттік тілді латын әліпбиіне көшіру жобасы бойынша жұмыс тобының мүшелерін қабылдады. Жиында Мемлекет басшысына қоғамдық талқылаулар барысында келіп түскен ұсыныстарды ескере отырып әзірленген қазақ тілінің латын қарпіне негізделген бірыңғай стандартының жобасы ұсынылды. Қазақстан Президенті мемлекеттік тілді реформалау рухани жаңғыру бағдарламасы аясындағы маңызды мәселелердің бірі екенін атап өтті.
‒ Бұл күндері қазақ тілінің жаңа әліпбиіне байланысты мәселе қоғамда қызу талқылануда. Оған көптеген адам қатысты. Латын қарпіне көшу туралы идея біз тәуелсіздік алған кезден туындаған болатын. Қазақ жазуының латын қарпіне көшуі әрдайым менің айрықша бақылауымда болды, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Мемлекет басшысы латын қарпіне көшу үдерісінің тарихи мәні бар екеніне тоқталып, бұл мәселені бірлесе шешу қажеттігін айтты.
‒ Әлемде ешбір ел өзінің жаңа әліпбиін бүкіл халық болып осылайша талқылаған емес. Біз үшін әрбір адамның пікірін білу маңызды. Латын қарпіне көшуге байланысты Президент Әкімшілігіне 300-ден астам өтініш келіп түсті. Жастардың бұл үдерісті қолдағаны қуантады, ‒ деді Мемлекет басшысы.
Қазақ тілінің жаңа әліпбиінің жобасын талқылауға жетекші қоғамдық бірлестіктер, ғылыми орта мен жұртшылық белсенді түрде атсалысты. Кездесу барысында Қазақстан Президентіне атқарылған жұмыстардың нәтижелері жөнінде А.Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институтының директоры Е.Қажыбек және Ш.Шаяхметов атындағы Тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру-әдістемелік орталығының директоры Е.Тілешов баяндады. Елбасы жиынға қатысушылардың есебі мен пікірлерін тыңдап, айрықша мән беруді қажет ететін жекелеген мәселелерге тоқталды.
‒ Жалпы, атқарылып жатқан жұмыстардың негізгі бағыттарын қолдаймын. Жобаны іске асыру барысында әлемдік тәжірибе ескерілді. Бұл өте маңызды. Сонымен бірге, қазақ әліпбиін латын қарпіне көшіру үдерісіне қатысты ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жалғастыру қажет, ‒ деді Мемлекет басшысы.
Сондай-ақ, Елбасы бұл реформа басқа тілдердің дамуына нұқсан келтірмей, азаматтардың құқықтарын бұзбауға тиіс екеніне ерекше тоқталды.
‒ Қазақ тілінің латын қарпіне көшуі орыс тілді азаматтардың құқықтарын, орыс тілі мен басқа да тілдердің мүмкіндіктерін шектемейді. Орыс тілінің кирилл қарпінде қолданылуы өзгеріссіз қалады. Ол бұрынғыдай қызмет атқара беретін болады. Жаңа әліпбиге көшу қазақ тілін меңгеруді жеңілдетеді, ‒ деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Тағы бір маңызды мәселе – жаңа әліпбиді білім беру жүйесіне енгізу үшін мұғалімдер мен әдістемелік базаны дайындау. Үкіметке осындай міндет жүктеген Елбасы оны кезең-кезеңімен енгізу жөніндегі жоспар әзірлеуді тапсырды. Жиын соңында Елбасы қазақ әліпбиін реформалауға қолдау білдіріп, оны іске асыруға белсенді атсалысқан барша қазақстандықтарға, ғалымдар мен тілтанушыларға алғыс айтты.
